Abstract
This article is devoted to the first, incomplete, Polish translation of Livy’s Ab Urbe condita. The translation was done by the blind count Józef Maksymilian Ossoliński, alumnus of Jesuitic Collegium Nobilium in Warsaw. Considering the comments in the preface directed to a reader, the translator appears to be a mindful person aware of difficulties of his work. Nevertheless, his ‘translatoric operations’ fully coincide with the translation theory. The comparative analysis of the three arbitrarily chosen excerpts of Livy’s Ab Urbe condita shows the weak points of translators craft, which are: an overuse of archaic words, building too long sentences, using flowery metaphors. Although, the translation itself doesn’t live up to the modern translatoric standards, it is important to acknowledge the validity of Ossoliński’s work. As he writes in the preface, Polish historians aim was to fight for a restitution and preservation of a language purity. Through his translation Ossoliński wanted to show the richness and beauty of Polish language to his readers.
References
Kostkiewiczowa T., Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów oświecenia, Warszawa 1984.
La Harpe J.F. de, Le Lycée, ou cours de littérature, vol. 18, Paris 1798–1804.
Livii Titi, Ab urbe condita libri, editionem primam curavit Guilelmus Weissenborn, editio altera, quam curavit Mauritius Müller, pars I, lib. I–VI, Lipsiae 1910,
Liviusz Titus, Dzieje od założenia miasta Rzymu. Wybór, przeł. i oprac. W. Strzelecki, Wrocław 2004.
Livius Titus, Dzieje rzymskie od założenia miasta, t. I, przeł. A. Kościółek, wstęp J. Wolski, oprac. M. Brożek, Wrocław 1968.
Livius Titus, Römische Geschichte von Erbauung der Stadt an: nach Drakenborchscher Ausgabe aus dem Lateinischen übersetzt und mit Anmerkungen versehen von Gottfried Grosse, Franz 1798.
Tacyt, Kaia Korneliusza Tacyta Dzieła wszystkie, przekładania A.S. Naruszewicz S.J., t. I–III, Warszawa 1772–1783.
Ossoliński J.K., Rozmowy Pyrra z Fabrycjuszem o dostatkach i ubóstwie obywatelskim według Liwiusza, „Zabawy Przyjemne i Pożyteczne” 1771, 3/cz. 3, s. 209–222.
Słownik polszczyzny XVI wieku, t. VII, Wrocław‒Warszawa 1973.
Słownik staropolski, t. VI, Warszawa 1970–1973.
Ziętarska J., Sztuka przekładu w poglądach polskiego Oświecenia, „Studia z okresu Oświecenia”, t. X, Wrocław–Warszawa 1969.