Keywords
Wiślica, Wincenty Kadłubek, Polish annals, Volodar Rostisłavic, Piotr Włostowic,
How to Cite
Benyskiewicz, Krzysztof. 2020. “Destruction of Wiślica in 1135 in Light of Source Records and Historical Literature (part 1: Sources) ”. In Gremium. Studies in History, Culture and Politics, no. 14 (December), 39-67. https://doi.org/10.34768/ig.vi14.292.
Abstract
Article titled Destruction of Wiślica in 1135 in light of source records and historical literature (part 1. Sources) is the first part of a two-stage cycle dedicated to the presentation of source records and historical research related to the invasion of the city in 1135. The author analyses messages from medieval chronicles and annals, and records the results of archaeological research conducted in the area of Wiślica over several decades. When it comes to narrative sources, the original story about the city's disaster is contained only in the Polish Chronicle by Wincenty Kadłubek. Other chronicles (Dzierzwa's, Greater Poland's, Długosz's) present shortened or extended versions of the original. Therefore, they don't have the values of independent records. The situation of Polish annals looks similar. Valuable content, from a historical point of view, are contained only in the oldest annals, derived from the so-called Annales regni Polonorum deperditi –Annals of the Krakow Chapter and the Short Annals. The late fourteenth-to-fifteenth century annals provide information that is the effect of the authors' conjectures.
Most probably, the lost old annals were also the basis of the story by Wincenty Kadłubek. The chronicler, known for showing off rhetorically, extended the one-page message from the annals into an extensive (3 chapters of the third book of the chronicles) narrative about the destruction of Wiślica by the son of the Russian prince Volodar. According to the author of the article, the colourful tale of revenge, betrayal, bloody slaughter and punishment for infidelity is the product of the chronicler's imagination. The plot of the account was based on themes drawn, above all, from the biography of Piotr Włostowic. In this situation, Kadłubek's account can't be the foundation for the reconstruction of events in Wiślica in 1135.
The basis of knowledge about the city's fate will remain mentions in the oldest annals, supplemented by the results of archaeological explorations. The results of the search so far, abounding in interesting finds require, however, a thorough study. A modest message from annals can get significant support, after reconciling, among others, chronology of relics of buildings and artefacts discovered in Wiślica and surrounding areas.
References
Antoniewicz W., Wartołowska Z., Badania grodziska w Wiślicy, pow. Pińczów w r. 1949, „Materiały Wczesnośredniowieczne"1949, t. 1, s. 73-82.
Antoniewicz W., Wartołowska Z., Badania grodziska w Wiślicy, pow. Pińczów w r. 1950, „Materiały Wczesnośredniowieczne" 1950, t. 2, s. 45-60;
Antoniewicz W., Wartołowska Z., Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na grodzisku w Wiślicy, pow. Pińczów za lata 1951 i 1952, „Materiały Wczesnośredniowieczne" 1953, t. 4, s. 149-161;
Antoniewicz W., Wartołowska Z., Prace wykopaliskowe w Wiślicy, w latach 1953 i 1954, „Sprawozdania Archeologiczne" 1955, t. 1, s. 235-250;
Balzer O, Studyum o Kadłubku, [w:] Pisma pośmiertne Oswalda Balzera, t. 2, Lwów 1935.
K. Benyskiewicz, Długosz jako kronikarz dziejów Podniestrza w I połowie XII wieku, „In Gremium” 2106, t. 10, s. 35-58.
Baumgarten de N., Pervaâ vetv’ knâzej Galickih, „Letopis’ istoriko-rodoslovnogo obŝestva v Moskve” 1908, t. 4, s. 3-20 (na podstawie http://www.maxknow.ru/images/upload/articles51/1558.htm#galicky; (data dostępu: 13.05.2019),
Baumgarten de N., Genealogies et mariages occidentaux de Rurikides Russes du Xe Au XIIIe siecle, „Orientalia Christiana” 1927, t. 9, z. 1.
Bender W., Gród w Wiślicy w świetle źródeł archeologicznych, „Dawna Kultura", 1955, z. 2, s. 70-77.
Bender W., Cmentarzysko wczesnośredniowieczne we wsi Goresławice pow. Pińczów, „Wiadomości Archeologiczne” 1955, t. 22, z. 1, s. 98-101.
Bieniak J., Autor Rocznika dawnego, [w:] Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, Warszawa 1991, s. 429-442.
Bieniak J., Głos w dyskusji, „Studia Źródłoznawcze” 1976, t. 20, s. 123-124.
Bienak J., Mistrz Wincenty w życiu politycznym Polski przełomu XII i XIII wieku, [w:] Mistrz Wincenty Kadłubek człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda, Materiały sesji naukowej – Kraków 10 marca 2000, red. K. R. Prokop, Kraków 2001, s. 21-48
Budkowa Z., Początki rocznikarstwa polskiego, „Studia Źródłoznawcze” 1958, t. 2, s. 81-96.
Budkowa Z., Dyskusja, [w:] I Konferencja Naukowa w Warszawie 23 i 24 marca 1960, Warszawa 1962, s. 85-87.
Budkowa Z., W sprawie fundacji kościołów wiślickich, "Sprawozdania ZBPŚ UW i PW", Warszawa 1970, s. 33.
Cetwiński M., „Carmen Mauri" czyli efekt śnieżnej kuli - przemiana hipotezy w fakt historyczny, [w:] idem, Historia i polityka. Teoria i praktyka mediewistyki na przykładzie badań dziejów Śląska, Kraków 2008, s. 173-190.
Charzewska J., Opis szczątków kostnych z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego w Gorysławicach powiat Busko, [w:] Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy. "Rozprawy ZBnPŚ UW i PW" 1963 t. 2, s. 200-211.
David P., La Pologne dans l’obituaire de Saint-Gilles en Languedoc au XIIe siècle, „Revue des études slaves” 1939, t. 19,
David P., Recherches sur l’annalistique polonaise du XIe au XVIe siècle, „Revue des Questions Historiques”, 1932, vol. 116, p. 5-58, 257-274.
Dąbrowska E., Studia nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym Ziemi Wiślickiej, Wrocław 1965.
Dąbrowska E., Osadnictwo wczesnośredniowieczne rejonu Wiślicy, [w:] III Konferencja Naukowa w Warszawie 13 i 14 kwietnia 1962, Referaty i dyskusje, „Sprawozdania Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej" (dalej: "Sprawozdania ZBPS UW i PW") 1964, t. 2, s. 47-55.
Dąbrowski J., Dawne dziejopisarstwo polskie do 1480 r., Wrocław 1964; W. Korta, Średniowieczna annalistyka śląska, Wrocław 1966;
Donskoj D. V., Rûrikoviči. Istoričeskij slovar’, Moskva 2008.
Drelicharz W., Annalistyka małopolska. XIII-XV wieku. Kierunki rozwoju wielkich roczników kompilowanych, Kraków 2003.
Drelicharz W., Wstęp do studium źródłoznawczego Rocznika Sędziwoja, „Studia Historyczne” 1992, t. 35, z. 3, s. 291-306.
Drelicharz W., Źródła i autor Rocznika Sędziwoja. Z dziejów kultury historycznej duchowieństwa wielkopolskiego w XV w., „Nasza Przeszłość” 1993, nr 80, s. 131-167.
Font M., Vengersko-russkie političeskie svâzi v XII veke, [w:] Vengry i ih sosedi po Centralnoj Evrope v Srednie veka i Novoe vremâ. (Pamâti Vladimira Pavloviča Šušarina), red. T. M. Ismailov, A. S. Stykalin i in., Moskva 2004.
Gąssowski J., Archeologia Wiślicy hipotezy i kontrowersje, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 19.
Glińska N., Wiślica we wczesnym średniowieczu w świetle dotychczasowych badań archeologicznych. Stan badań i problematyka badawcza, [w:] W kręgu obchodów milenijnych na Kielecczyźnie (1957-1967/68). Państwo-Kościół-Nauka-Popularyzacja, red. A. Młynarczyk-Tomczyk, Sz. Orzechowski, Kielce 2017, s. 243-278.
Gliński W., Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku Regia w Wiślicy w 1994 roku, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 129-137.
W. Gliński, Zespól palatialny w Wiślicy w świetle badań archeologicznych, [w:] Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie zjazdu gnieźnieńskiego, red. A. Buko, Z. Świechowski, Warszawa 2000, s. 258-267.
W. Gliński, Wiślica plemienna czy wczesnośredniowieczna, [w:] Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy Polsce średniowiecznej. Katalog wystawy, Gniezno 1998, s. 77-91.
Gliński W., Koj J., Z nowszych badań nad wczesnośredniowieczną Wiślicą, „Slavia Antiqua” 1999, t. 40, s. 119-150.
Golovko A. B., Problema političeskogo i vojennogo soûza v otnošenâh Rusi i Polši (30- gody XI - 30-e gody XII v.), „Sovetskoe Slavânovedenie" 1986, t. 4, s. 52-59.
Golovko A. B., Knâz’ Volodimirko Volodarovič – peršij volodar ob’êdnanogo galic’kogo knâzivstva, [w:] Ukraïna: kul’turna spadŝina, nacional’na svidimist’, deržavnist’, t. 15, 2006-2007, s. 90-97.
Grodecki R., Mistrz Wincenty, biskup krakowski (Zarys biograficzny), „Rocznik Krakowski” 1923, t. 19, s. 56.
Grodecki R., Zachorowski S., Dąbrowski J., Dzieje Polski średniowiecznej, t. 1, oprac. J. Wyrozumski, Kraków 1995.
Górna D., Drewniana zabudowa grodu wiślickiego, „Światowit” 1982, t. 35, s. 129-160.
Hóman B., Geschichte des Ungarischen Mittelaters, Bd. 1, Berlin 1940.
Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, (PTPN. Wznowienia, t. 19), Poznań 2004.
Jasiński T., Początki polskiej annalistyki, [w:] Nihil superfluum esse. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. J. Strzelczyk, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 129-146.
Jasiński T., Rocznik poznański, Ze studiów nad annalistyką polską i czeską, [w:] Aetas media, aetas moderna. Studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiąta rocznicę urodzin, Warszawa 2000, s. 664-672.
Jasiński T., Rocznik obcy w Roczniku kapituły krakowskiej, [w:] Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, red. D. Zydorek, Poznań 2001, s. 217-224.
W. Kętrzyński, O rocznikach polskich. (Osobne odbicie z Tomu XXXIV Rozpraw Wydziału historyczno-filozoficznego Akademii Umiejętności w Krakowie) , Kraków 1896, s. 1-190.
J. Kalaga, Wczesnośredniowieczne osadnictwo przy ul. Batalionów Chłopskich w Wiślicy, „Światowit” 1986, t. 36, s. 131-174.
Kalaga J. Przyczynek do sporu o Wiślicę, „Z Otchłani Wieków” 1981, t. 47, z. 3, s. 143-145.
Kardyś P., Dom Długosza w Wiślicy, [w:] Między Wisłą a Pilicą. Studia i Materiały Historyczne, t. 7, red. B. Wojciechowska, L. Michalska-Bracha, Kielce 2006, s. 9-26.
Kardyś P. Wislica w średniowieczu i w okresie wczesnonowożytnym. Studia dziejów miasta, Kielce 2006.
Kozłowska-Budkowa Z., Szkice i materiały z dziejów Wiślicy, [w:] Studia związane z badaniami wiślickimi, "Rozprawy Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej" (dalej: „Rozprawy ZBPS UW i PW”) 1970, t. 5, s. 9-36.
Kozłowska-Budkowa Z., Wstęp, [w:] Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, [w:] Pomniki dziejowe polski. Seria II, t. 5, ed. eadem, Warszawa 1978, s. VIII-LXXIII;
Kozłowska-Budkowa Z., W sprawie fundacji kościołów wiślickich, "Sprawozdania ZBnPŚ UW i PW" (1967-1968), Warszawa 1970, s. 34;
Kumor B., Patrocinia najstarszych kościołów w Wiślicy do końca XII wieku, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 142-146.
Kurnatowscy Z. i S., Możliwości poznawczego wykorzystania źródeł archeologicznych, [w:] Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2004, s. 27-32.
Mikuła M., Mistrza Wincentego Kronika a Annales regni Polonorum deperditi. W poszukiwaniu źródeł do dziejów polski piastowskiej w III i IV księdze Kroniki, „Cistercium Mater Nostra. Tradycja, historia, kultura” 2008, R. 2, t. 2 , s. 101-129.
Kollinger K., Dlaczego Mistrz Wincenty „przemilczał” kaźń Piotra Włostowica?, [w:] Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red. A. Dąbrówka, W. Wojtowicz, Warszawa 2009, s. 190-200.
Kozioł P, Alegoria, narracja, niespójność, [w:] Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red. A. Dąbrówka, W. Wojtowicz, Warszawa 2009, s. 459-465.
G. Labuda, Gdzie pisano najdawniejsze roczniki polskie?, „Roczniki Historyczne” 1957, t. 23, s. 79-97.
G. Labuda, Jeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa?, „Studia Źródłoznawcze” 2001, t. 39, s. 7-27.
G. Labuda, Rocznik poznański, „Studia Źródłoznawcze” 1958, t. 2, s. 97-112.
G. Labuda, Roczniki polskie, [w:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych do schyłku wieku XII, t. 4, G. Labuda, Z. Stieber, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 510-512.
Labuda G., Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach średnich, „Kwartalnik Historyczny” 1971, t. 78, s. 804-839.
Lalik T., Wiślica między Krakowem i Sandomierzem we wczesnym średniowieczu (streszczenie referatu), [w:] III Konferencja Naukowa 13 i 14 kwietnia 1962, Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPS UW i PW" 1964, t. 2, s. 45-46.
Leśny J., Wiślica, [w:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych do schyłku wieku XII, red. G. Labuda, Z. Steiber, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, s. 497-498.
Linničenko I., Vzaimnyâ otnošeniâ Rusi i Pol’ši do poloviny XIV stoletiâ, č. 1, Kiev 1884.
Maleczyński K., Bolesław III Krzywousty, Kraków 2010.
Ożóg K., Studium o „Roczniku Traski”, „Studia Historyczne” 1980, R. 23, z. 4, s. 517-534.
Ożóg K., „Dopełnienie szamotulskie” – studium źródłoznawcze, „Studia Historyczne” 1992, t. 35, z. 2, s. 143-153.
Perlbach M., Die Anfänge der polnischen Annalistik, „Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde” 1899, Bd. 24, s. 231-285.
Plezia M., Scripta minora. Łacina średniowieczna i Wincenty Kadłubek, Kraków 2001.
Rajchert J., Urazy czaszkowe ze szczególnym uwzględnieniem średniowiecznych stanowisk terenów dzisiejszej Polski, „Światowit” 2002, t. 4, Fasc. B., s. 189-204.
Rapov O. M., Knâžeskie vladeniâ na Rusi v XI – pervoj polovinie XIII v., Moskva 1977.
Rodzińska-Chorąży T., Kamińska M., Milenijne badania architektury w Wiślicy, [w:] W kręgu obchodów milenijnych na Kielecczyźnie (1957-1967/68). Państwo-Kościół-Nauka-Popularyzacja, red. A. Młynarczyk-Tomczyk, Sz. Orzechowski, Kielce 2017 s. 291-320.
Rosik S., Bolesław Krzywousty, Wrocław 2013.
Semkowicz W., Rocznik tzw. Świętokrzyski dawny, „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny” 1910, t. 28, s. 241-294;
J. Sikora, Działaność fundacyjna księcia Kazimierza Sprawiedliwego w świetle nowych badań, "Acta Universitatis Lodzensis. Folia Archeologica" 2004, t. 24, s. 127-154.
Smolka S., Polnische Annalen bis zum Anfange des vierzehnten Jahrunderts, Lemberg 1873.
Stachurska A., Stachurski P., Rekonstrukcja stanowiska archeologicznego „Regia” w Wiślicy, [w:] Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie zjazdu gnieźnieńskiego, red. A. Buko, Z. Świechowski, Warszawa 2000, s. 269-273.
Szymański W., Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gorysławicach, powiat Busko, [w:] Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy. "Rozprawy ZBnPŚ UW i PW" 1963 t. 2, s. 139-197.
Śliwiński B., W sprawie pochodzenia Mistrza Wincentego, „Studia Źródłoznawcze” 1979, t. 24, s. 167-172.
Šaranevič I., Istoriâ Galicko-Vladimirskoj Rusi, L’vov 1863.
Tatiŝev V. N., Istoriâ Rossijskaâ, podgot. M. P. Irošnikov, Z. N. Savel’eva, red. A. I. Andreev, S. N. Valk, M. N. Tihomirov, č. 2, Moskva 1995
Twarowska E., Cmentarzysko i kościół św. Marcina w Wiślicy, „Światowit” 1982, t. 35, s. 195-256.
Tyniec-Kępińska A., Uwagi na temat możliwości datowania śladów osadnictwa przy ul. Batalionów Chłopskich Wiślicy [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 54-56;
Ûrasov M., Kto pomogal Borisu Kalmanoviču v 1132 g. v ego bor’be za vengerskij prestol c Beloj II?, „Knâža Doba. Istoriâ i kultura” 2008, No 2, s. 93-97.
Varga G., Ungarn und das Reich vom 10. bis zum 13. Jahrhundert. Das Herrscherhaus des Arpaden zwischen Anlehnung und Emanzipation, München 2003.
Vojtovič L., Galič u političnomu žitti Evropi XI-XIV stolit’, L’viv 2015.
Vojtovič L., Knâža doba. Portrety eliti, Bila Cerkva 2006.
Waitz G,, Verlorene Mainzer Annalen, [w:] Nachrichten von der Königlichen Gesellschaft der Wissenschaften und der Georg-Augusts Universität, Göttingen 1873, s. 388-391.
Wartołowska Z., Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Wiślicy, pow. Pińczów w r. 1955, „Sprawozdania Archeologiczne" 1959, t. 5, s. 237-250.
Wartołowska Z., I. Górska, L. Graba-Łęcka, Ł. Okulicz, Badania grodziska w Wiślicy w 1956 г., „Sprawozdania Archeologiczne" 1959, t. 7, s. 49-56;
Wartołowska Z., Wyniki badań archeologicznych w Wiślicy, „Ochrona Zabytków" 1960, R. 13, z. 1-4, s. 82-87;
Wartołowska Z., Osada i gród w Wiślicy w świetle badań wykopaliskowych do 1962, [w:] Odkrycia w Wiślicy, "Rozprawy ZBPS UW i PW" 1963, t. 1, s. 31-45.
Wartolowska Z., Wiślica w IX, X i XI wieku (streszczenie referatu), [w:] II Konferencja Naukowa w Warszawie 28 i 29 kwietnia 1961. Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPS UW i PW" 1963, t. 1, s. 21-22.
Wartołowska Z., Gród wiślicki,[ w:] III Konferencja Naukowa w Warszawie 13 i 14 kwietnia 1962 г., Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPŚ UW i PW" 1964, t. 2, s. 31-36.
Wartołowska Z., Dzieje Wiślicy w świetle odkryć archeologicznych, [w:] V Konferencja Naukowa w Busku Zdroju i w Wiślicy 19-20 maja 1966, Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPS UW i PW" 1968, s. 37-52.
Weber-Kozińska M., Fundamenty kościoła przy ul. Batalionów Chłopskich w Wiślicy, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 33-53.
Wierciński A., Analiza antropologiczna serii czaszek wiślickich z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego przy ul. Batalionów Chłopskich. Wykopaliska w latach 1958-1959, [w:] Odkrycia w Wiślicy, „Rozprawy ZBPŚ UW i PW" 1963, t. 1, s. 273-294.
Wierciński A., Program i rezultaty dotychczasowych badań antropologicznych w Wiślicy i Kijach, „Sprawozdania ZBPŚ UW i PW”, t. 1, s. 83-84.
Wiśniowski E., Rozwój sieci parafialnej w prepozyturze wiślickiej w średniowieczu, "Rozprawy ZBnPŚ UW i PW" 1970, t. 5, ss. 179.
Włodarski B., Ruś w planach politycznych Bolesława Krzywoustego, „Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu” 1966, t. 2, 37-57.
Wojciechowski T., O rocznikach polskich X-XV wieku, „Pamiętnik Akademii Umiejętności w Krakowie” 1880, t. 4, s. 144-233.
Wojciechowski T., Szkice historyczne jedenastego wieku, wyd. A. Gieysztor, Kraków 1951.
Zakrzewski S., Okres do schyłku XII w., [w:] S. Zakrzewski, S. Zachorowski, O. Halecki, J. Dąbrowski, S. Smolka, F. Papee, Encyklopedia polska, t. 5, cz. 1, Historya polityczna Polski, cz. 1, Wieki średnie, Kraków 1920, s. 1-133.
Zeissberg H., Die polnische Geschichtsschreibung des Mittelalters, Leipzig 1873.
Żurowska K., Kościół św. Mikołaja w Wiślicy na tle romańskich jednonawowych budowli sakralnych, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 57-60.
Antoniewicz W., Wartołowska Z., Badania grodziska w Wiślicy, pow. Pińczów w r. 1950, „Materiały Wczesnośredniowieczne" 1950, t. 2, s. 45-60;
Antoniewicz W., Wartołowska Z., Sprawozdanie z prac wykopaliskowych na grodzisku w Wiślicy, pow. Pińczów za lata 1951 i 1952, „Materiały Wczesnośredniowieczne" 1953, t. 4, s. 149-161;
Antoniewicz W., Wartołowska Z., Prace wykopaliskowe w Wiślicy, w latach 1953 i 1954, „Sprawozdania Archeologiczne" 1955, t. 1, s. 235-250;
Balzer O, Studyum o Kadłubku, [w:] Pisma pośmiertne Oswalda Balzera, t. 2, Lwów 1935.
K. Benyskiewicz, Długosz jako kronikarz dziejów Podniestrza w I połowie XII wieku, „In Gremium” 2106, t. 10, s. 35-58.
Baumgarten de N., Pervaâ vetv’ knâzej Galickih, „Letopis’ istoriko-rodoslovnogo obŝestva v Moskve” 1908, t. 4, s. 3-20 (na podstawie http://www.maxknow.ru/images/upload/articles51/1558.htm#galicky; (data dostępu: 13.05.2019),
Baumgarten de N., Genealogies et mariages occidentaux de Rurikides Russes du Xe Au XIIIe siecle, „Orientalia Christiana” 1927, t. 9, z. 1.
Bender W., Gród w Wiślicy w świetle źródeł archeologicznych, „Dawna Kultura", 1955, z. 2, s. 70-77.
Bender W., Cmentarzysko wczesnośredniowieczne we wsi Goresławice pow. Pińczów, „Wiadomości Archeologiczne” 1955, t. 22, z. 1, s. 98-101.
Bieniak J., Autor Rocznika dawnego, [w:] Kultura średniowieczna i staropolska. Studia ofiarowane Aleksandrowi Gieysztorowi w pięćdziesięciolecie pracy naukowej, Warszawa 1991, s. 429-442.
Bieniak J., Głos w dyskusji, „Studia Źródłoznawcze” 1976, t. 20, s. 123-124.
Bienak J., Mistrz Wincenty w życiu politycznym Polski przełomu XII i XIII wieku, [w:] Mistrz Wincenty Kadłubek człowiek i dzieło, pośmiertny kult i legenda, Materiały sesji naukowej – Kraków 10 marca 2000, red. K. R. Prokop, Kraków 2001, s. 21-48
Budkowa Z., Początki rocznikarstwa polskiego, „Studia Źródłoznawcze” 1958, t. 2, s. 81-96.
Budkowa Z., Dyskusja, [w:] I Konferencja Naukowa w Warszawie 23 i 24 marca 1960, Warszawa 1962, s. 85-87.
Budkowa Z., W sprawie fundacji kościołów wiślickich, "Sprawozdania ZBPŚ UW i PW", Warszawa 1970, s. 33.
Cetwiński M., „Carmen Mauri" czyli efekt śnieżnej kuli - przemiana hipotezy w fakt historyczny, [w:] idem, Historia i polityka. Teoria i praktyka mediewistyki na przykładzie badań dziejów Śląska, Kraków 2008, s. 173-190.
Charzewska J., Opis szczątków kostnych z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego w Gorysławicach powiat Busko, [w:] Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy. "Rozprawy ZBnPŚ UW i PW" 1963 t. 2, s. 200-211.
David P., La Pologne dans l’obituaire de Saint-Gilles en Languedoc au XIIe siècle, „Revue des études slaves” 1939, t. 19,
David P., Recherches sur l’annalistique polonaise du XIe au XVIe siècle, „Revue des Questions Historiques”, 1932, vol. 116, p. 5-58, 257-274.
Dąbrowska E., Studia nad osadnictwem wczesnośredniowiecznym Ziemi Wiślickiej, Wrocław 1965.
Dąbrowska E., Osadnictwo wczesnośredniowieczne rejonu Wiślicy, [w:] III Konferencja Naukowa w Warszawie 13 i 14 kwietnia 1962, Referaty i dyskusje, „Sprawozdania Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej" (dalej: "Sprawozdania ZBPS UW i PW") 1964, t. 2, s. 47-55.
Dąbrowski J., Dawne dziejopisarstwo polskie do 1480 r., Wrocław 1964; W. Korta, Średniowieczna annalistyka śląska, Wrocław 1966;
Donskoj D. V., Rûrikoviči. Istoričeskij slovar’, Moskva 2008.
Drelicharz W., Annalistyka małopolska. XIII-XV wieku. Kierunki rozwoju wielkich roczników kompilowanych, Kraków 2003.
Drelicharz W., Wstęp do studium źródłoznawczego Rocznika Sędziwoja, „Studia Historyczne” 1992, t. 35, z. 3, s. 291-306.
Drelicharz W., Źródła i autor Rocznika Sędziwoja. Z dziejów kultury historycznej duchowieństwa wielkopolskiego w XV w., „Nasza Przeszłość” 1993, nr 80, s. 131-167.
Font M., Vengersko-russkie političeskie svâzi v XII veke, [w:] Vengry i ih sosedi po Centralnoj Evrope v Srednie veka i Novoe vremâ. (Pamâti Vladimira Pavloviča Šušarina), red. T. M. Ismailov, A. S. Stykalin i in., Moskva 2004.
Gąssowski J., Archeologia Wiślicy hipotezy i kontrowersje, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 19.
Glińska N., Wiślica we wczesnym średniowieczu w świetle dotychczasowych badań archeologicznych. Stan badań i problematyka badawcza, [w:] W kręgu obchodów milenijnych na Kielecczyźnie (1957-1967/68). Państwo-Kościół-Nauka-Popularyzacja, red. A. Młynarczyk-Tomczyk, Sz. Orzechowski, Kielce 2017, s. 243-278.
Gliński W., Ratownicze badania archeologiczne na stanowisku Regia w Wiślicy w 1994 roku, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 129-137.
W. Gliński, Zespól palatialny w Wiślicy w świetle badań archeologicznych, [w:] Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie zjazdu gnieźnieńskiego, red. A. Buko, Z. Świechowski, Warszawa 2000, s. 258-267.
W. Gliński, Wiślica plemienna czy wczesnośredniowieczna, [w:] Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy Polsce średniowiecznej. Katalog wystawy, Gniezno 1998, s. 77-91.
Gliński W., Koj J., Z nowszych badań nad wczesnośredniowieczną Wiślicą, „Slavia Antiqua” 1999, t. 40, s. 119-150.
Golovko A. B., Problema političeskogo i vojennogo soûza v otnošenâh Rusi i Polši (30- gody XI - 30-e gody XII v.), „Sovetskoe Slavânovedenie" 1986, t. 4, s. 52-59.
Golovko A. B., Knâz’ Volodimirko Volodarovič – peršij volodar ob’êdnanogo galic’kogo knâzivstva, [w:] Ukraïna: kul’turna spadŝina, nacional’na svidimist’, deržavnist’, t. 15, 2006-2007, s. 90-97.
Grodecki R., Mistrz Wincenty, biskup krakowski (Zarys biograficzny), „Rocznik Krakowski” 1923, t. 19, s. 56.
Grodecki R., Zachorowski S., Dąbrowski J., Dzieje Polski średniowiecznej, t. 1, oprac. J. Wyrozumski, Kraków 1995.
Górna D., Drewniana zabudowa grodu wiślickiego, „Światowit” 1982, t. 35, s. 129-160.
Hóman B., Geschichte des Ungarischen Mittelaters, Bd. 1, Berlin 1940.
Jasiński K., Rodowód pierwszych Piastów, (PTPN. Wznowienia, t. 19), Poznań 2004.
Jasiński T., Początki polskiej annalistyki, [w:] Nihil superfluum esse. Studia z dziejów średniowiecza ofiarowane Profesor Jadwidze Krzyżaniakowej, red. J. Strzelczyk, J. Dobosz, Poznań 2000, s. 129-146.
Jasiński T., Rocznik poznański, Ze studiów nad annalistyką polską i czeską, [w:] Aetas media, aetas moderna. Studia ofiarowane profesorowi Henrykowi Samsonowiczowi w siedemdziesiąta rocznicę urodzin, Warszawa 2000, s. 664-672.
Jasiński T., Rocznik obcy w Roczniku kapituły krakowskiej, [w:] Scriptura custos memoriae. Prace historyczne, red. D. Zydorek, Poznań 2001, s. 217-224.
W. Kętrzyński, O rocznikach polskich. (Osobne odbicie z Tomu XXXIV Rozpraw Wydziału historyczno-filozoficznego Akademii Umiejętności w Krakowie) , Kraków 1896, s. 1-190.
J. Kalaga, Wczesnośredniowieczne osadnictwo przy ul. Batalionów Chłopskich w Wiślicy, „Światowit” 1986, t. 36, s. 131-174.
Kalaga J. Przyczynek do sporu o Wiślicę, „Z Otchłani Wieków” 1981, t. 47, z. 3, s. 143-145.
Kardyś P., Dom Długosza w Wiślicy, [w:] Między Wisłą a Pilicą. Studia i Materiały Historyczne, t. 7, red. B. Wojciechowska, L. Michalska-Bracha, Kielce 2006, s. 9-26.
Kardyś P. Wislica w średniowieczu i w okresie wczesnonowożytnym. Studia dziejów miasta, Kielce 2006.
Kozłowska-Budkowa Z., Szkice i materiały z dziejów Wiślicy, [w:] Studia związane z badaniami wiślickimi, "Rozprawy Zespołu Badań nad Polskim Średniowieczem Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej" (dalej: „Rozprawy ZBPS UW i PW”) 1970, t. 5, s. 9-36.
Kozłowska-Budkowa Z., Wstęp, [w:] Najdawniejsze roczniki krakowskie i kalendarz, [w:] Pomniki dziejowe polski. Seria II, t. 5, ed. eadem, Warszawa 1978, s. VIII-LXXIII;
Kozłowska-Budkowa Z., W sprawie fundacji kościołów wiślickich, "Sprawozdania ZBnPŚ UW i PW" (1967-1968), Warszawa 1970, s. 34;
Kumor B., Patrocinia najstarszych kościołów w Wiślicy do końca XII wieku, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 142-146.
Kurnatowscy Z. i S., Możliwości poznawczego wykorzystania źródeł archeologicznych, [w:] Ad fontes. O naturze źródła historycznego, red. S. Rosik, P. Wiszewski, Wrocław 2004, s. 27-32.
Mikuła M., Mistrza Wincentego Kronika a Annales regni Polonorum deperditi. W poszukiwaniu źródeł do dziejów polski piastowskiej w III i IV księdze Kroniki, „Cistercium Mater Nostra. Tradycja, historia, kultura” 2008, R. 2, t. 2 , s. 101-129.
Kollinger K., Dlaczego Mistrz Wincenty „przemilczał” kaźń Piotra Włostowica?, [w:] Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red. A. Dąbrówka, W. Wojtowicz, Warszawa 2009, s. 190-200.
Kozioł P, Alegoria, narracja, niespójność, [w:] Onus Athlanteum. Studia nad Kroniką biskupa Wincentego, red. A. Dąbrówka, W. Wojtowicz, Warszawa 2009, s. 459-465.
G. Labuda, Gdzie pisano najdawniejsze roczniki polskie?, „Roczniki Historyczne” 1957, t. 23, s. 79-97.
G. Labuda, Jeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa?, „Studia Źródłoznawcze” 2001, t. 39, s. 7-27.
G. Labuda, Rocznik poznański, „Studia Źródłoznawcze” 1958, t. 2, s. 97-112.
G. Labuda, Roczniki polskie, [w:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych do schyłku wieku XII, t. 4, G. Labuda, Z. Stieber, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970, s. 510-512.
Labuda G., Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach średnich, „Kwartalnik Historyczny” 1971, t. 78, s. 804-839.
Lalik T., Wiślica między Krakowem i Sandomierzem we wczesnym średniowieczu (streszczenie referatu), [w:] III Konferencja Naukowa 13 i 14 kwietnia 1962, Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPS UW i PW" 1964, t. 2, s. 45-46.
Leśny J., Wiślica, [w:] Słownik starożytności słowiańskich. Encyklopedyczny zarys kultury Słowian od czasów najdawniejszych do schyłku wieku XII, red. G. Labuda, Z. Steiber, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977, s. 497-498.
Linničenko I., Vzaimnyâ otnošeniâ Rusi i Pol’ši do poloviny XIV stoletiâ, č. 1, Kiev 1884.
Maleczyński K., Bolesław III Krzywousty, Kraków 2010.
Ożóg K., Studium o „Roczniku Traski”, „Studia Historyczne” 1980, R. 23, z. 4, s. 517-534.
Ożóg K., „Dopełnienie szamotulskie” – studium źródłoznawcze, „Studia Historyczne” 1992, t. 35, z. 2, s. 143-153.
Perlbach M., Die Anfänge der polnischen Annalistik, „Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde” 1899, Bd. 24, s. 231-285.
Plezia M., Scripta minora. Łacina średniowieczna i Wincenty Kadłubek, Kraków 2001.
Rajchert J., Urazy czaszkowe ze szczególnym uwzględnieniem średniowiecznych stanowisk terenów dzisiejszej Polski, „Światowit” 2002, t. 4, Fasc. B., s. 189-204.
Rapov O. M., Knâžeskie vladeniâ na Rusi v XI – pervoj polovinie XIII v., Moskva 1977.
Rodzińska-Chorąży T., Kamińska M., Milenijne badania architektury w Wiślicy, [w:] W kręgu obchodów milenijnych na Kielecczyźnie (1957-1967/68). Państwo-Kościół-Nauka-Popularyzacja, red. A. Młynarczyk-Tomczyk, Sz. Orzechowski, Kielce 2017 s. 291-320.
Rosik S., Bolesław Krzywousty, Wrocław 2013.
Semkowicz W., Rocznik tzw. Świętokrzyski dawny, „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Historyczno-Filozoficzny” 1910, t. 28, s. 241-294;
J. Sikora, Działaność fundacyjna księcia Kazimierza Sprawiedliwego w świetle nowych badań, "Acta Universitatis Lodzensis. Folia Archeologica" 2004, t. 24, s. 127-154.
Smolka S., Polnische Annalen bis zum Anfange des vierzehnten Jahrunderts, Lemberg 1873.
Stachurska A., Stachurski P., Rekonstrukcja stanowiska archeologicznego „Regia” w Wiślicy, [w:] Osadnictwo i architektura ziem polskich w dobie zjazdu gnieźnieńskiego, red. A. Buko, Z. Świechowski, Warszawa 2000, s. 269-273.
Szymański W., Cmentarzysko wczesnośredniowieczne w Gorysławicach, powiat Busko, [w:] Badania archeologiczne w okolicy Wiślicy. "Rozprawy ZBnPŚ UW i PW" 1963 t. 2, s. 139-197.
Śliwiński B., W sprawie pochodzenia Mistrza Wincentego, „Studia Źródłoznawcze” 1979, t. 24, s. 167-172.
Šaranevič I., Istoriâ Galicko-Vladimirskoj Rusi, L’vov 1863.
Tatiŝev V. N., Istoriâ Rossijskaâ, podgot. M. P. Irošnikov, Z. N. Savel’eva, red. A. I. Andreev, S. N. Valk, M. N. Tihomirov, č. 2, Moskva 1995
Twarowska E., Cmentarzysko i kościół św. Marcina w Wiślicy, „Światowit” 1982, t. 35, s. 195-256.
Tyniec-Kępińska A., Uwagi na temat możliwości datowania śladów osadnictwa przy ul. Batalionów Chłopskich Wiślicy [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 54-56;
Ûrasov M., Kto pomogal Borisu Kalmanoviču v 1132 g. v ego bor’be za vengerskij prestol c Beloj II?, „Knâža Doba. Istoriâ i kultura” 2008, No 2, s. 93-97.
Varga G., Ungarn und das Reich vom 10. bis zum 13. Jahrhundert. Das Herrscherhaus des Arpaden zwischen Anlehnung und Emanzipation, München 2003.
Vojtovič L., Galič u političnomu žitti Evropi XI-XIV stolit’, L’viv 2015.
Vojtovič L., Knâža doba. Portrety eliti, Bila Cerkva 2006.
Waitz G,, Verlorene Mainzer Annalen, [w:] Nachrichten von der Königlichen Gesellschaft der Wissenschaften und der Georg-Augusts Universität, Göttingen 1873, s. 388-391.
Wartołowska Z., Sprawozdanie z prac wykopaliskowych w Wiślicy, pow. Pińczów w r. 1955, „Sprawozdania Archeologiczne" 1959, t. 5, s. 237-250.
Wartołowska Z., I. Górska, L. Graba-Łęcka, Ł. Okulicz, Badania grodziska w Wiślicy w 1956 г., „Sprawozdania Archeologiczne" 1959, t. 7, s. 49-56;
Wartołowska Z., Wyniki badań archeologicznych w Wiślicy, „Ochrona Zabytków" 1960, R. 13, z. 1-4, s. 82-87;
Wartołowska Z., Osada i gród w Wiślicy w świetle badań wykopaliskowych do 1962, [w:] Odkrycia w Wiślicy, "Rozprawy ZBPS UW i PW" 1963, t. 1, s. 31-45.
Wartolowska Z., Wiślica w IX, X i XI wieku (streszczenie referatu), [w:] II Konferencja Naukowa w Warszawie 28 i 29 kwietnia 1961. Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPS UW i PW" 1963, t. 1, s. 21-22.
Wartołowska Z., Gród wiślicki,[ w:] III Konferencja Naukowa w Warszawie 13 i 14 kwietnia 1962 г., Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPŚ UW i PW" 1964, t. 2, s. 31-36.
Wartołowska Z., Dzieje Wiślicy w świetle odkryć archeologicznych, [w:] V Konferencja Naukowa w Busku Zdroju i w Wiślicy 19-20 maja 1966, Referaty i dyskusje, "Sprawozdania ZBPS UW i PW" 1968, s. 37-52.
Weber-Kozińska M., Fundamenty kościoła przy ul. Batalionów Chłopskich w Wiślicy, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 33-53.
Wierciński A., Analiza antropologiczna serii czaszek wiślickich z cmentarzyska wczesnośredniowiecznego przy ul. Batalionów Chłopskich. Wykopaliska w latach 1958-1959, [w:] Odkrycia w Wiślicy, „Rozprawy ZBPŚ UW i PW" 1963, t. 1, s. 273-294.
Wierciński A., Program i rezultaty dotychczasowych badań antropologicznych w Wiślicy i Kijach, „Sprawozdania ZBPŚ UW i PW”, t. 1, s. 83-84.
Wiśniowski E., Rozwój sieci parafialnej w prepozyturze wiślickiej w średniowieczu, "Rozprawy ZBnPŚ UW i PW" 1970, t. 5, ss. 179.
Włodarski B., Ruś w planach politycznych Bolesława Krzywoustego, „Zeszyty Naukowe UMK w Toruniu” 1966, t. 2, 37-57.
Wojciechowski T., O rocznikach polskich X-XV wieku, „Pamiętnik Akademii Umiejętności w Krakowie” 1880, t. 4, s. 144-233.
Wojciechowski T., Szkice historyczne jedenastego wieku, wyd. A. Gieysztor, Kraków 1951.
Zakrzewski S., Okres do schyłku XII w., [w:] S. Zakrzewski, S. Zachorowski, O. Halecki, J. Dąbrowski, S. Smolka, F. Papee, Encyklopedia polska, t. 5, cz. 1, Historya polityczna Polski, cz. 1, Wieki średnie, Kraków 1920, s. 1-133.
Zeissberg H., Die polnische Geschichtsschreibung des Mittelalters, Leipzig 1873.
Żurowska K., Kościół św. Mikołaja w Wiślicy na tle romańskich jednonawowych budowli sakralnych, [w:] Wiślica. Nowe badania i interpretacje, red. A. Grzybkowski, Warszawa 1997, s. 57-60.