PARADYGMAT JAKO PODSTAWA NORMALNEGO UPRAWIANIA NAUKI: NAUKI SPOŁECZNE A PRZYRODOZNAWSTWO. UJĘCIE THOMASA SAMUELA KUHNA
PDF

How to Cite

Jankowski, Krzysztof. 2017. “PARADYGMAT JAKO PODSTAWA NORMALNEGO UPRAWIANIA NAUKI: NAUKI SPOŁECZNE A PRZYRODOZNAWSTWO. UJĘCIE THOMASA SAMUELA KUHNA”. In Gremium. Studies in History, Culture and Politics, no. 11 (November). https://doi.org/10.34768/ig.vi11.235.

Abstract

Article aims to present how Kuhn behold the fundamental difference between the social sciences (especially sociology) and mathematical natural science (mainly physics, astronomy and chemistry) as well as to the issue they treated representatives of the social sciences. The first two parts represent the Kuhn’s understanding of paradigm and practicing normal science. In the third part of Kuhn’s insights about the nature of social theory compare with what think about this social scientists. Mostly sociologists are unanimous about the fact that pluralism theory of general testifies to the crisis in their discipline. Therefore they agree with what he thought about this Kuhn. In the environment, there are also different opinions. They show that, as in the natural sciences among themselves scholars there is no consensus as to which model of doing science – or pluralistic monottheoretical – is a model more desirable.

https://doi.org/10.34768/ig.vi11.235
PDF

References

Baltas A., Gavroglu K., Kindi V., Rozmowa z T.S. Kuhnem, [w:] T.S. Kuhn, Droga po Strukturze. Eseje filozoficzne z lat 1970-1993 i wywiad-rzeka z autorem słynnej „Struktury rewolucji naukowych”, tłum. S. Amsterdamski, wyd. J. Conant i J. Haugeland, Warszawa 2003, s. 12-51.
Bird A., Kuhn, naturalism, and the positivist legacy, „Studies in History and Philosophy of Science” 2004, Vol. 35, s. 337-356.
Bird A., Thomas Kuhn, Chesham 2000.
Chalmers A.F., Czym jest to, co zwiemy nauką? Rozważania o naturze, statusie i metodach nauki. Wprowadzenie do współczesnej filozofii nauki, tłum. A. Chmielewski, Wrocław 1993.
Clair R.N.St., Williams A.C.T., The Framework of Cultural Space, „Intercultural Communication Studies” 2008, Vol. XVII, No. 1, s. 31-50.
Clarke J.N., A multiple paradigm approach to the sociology of medicine, health and illness, „Sociology of Health and Illness” 1981, Vol. 3, No. 1, 5, s. 48-69.
Collins R., Restivo S., Development, Diversity, and Conflict in the Sociology of Science, „The Sociological Quarterly” 1983, Vol. 24, No. 2, s. 185-200.
Driver-Linn E., Where Is Psychology Going? Structural Fault Lines Revealed by Psychologists’ Use of Kuhn, „American Psychologist” 2003, Vol. 58, s. 269-278.
Effrat A., Review of Sociology: A Multiple Paradigm Science by George Ritzer, „American Journal of Sociology” 1976, Vol. 81, No. 6, s. 965-990.
Gholson B., Barker P., Kuhn, Lakatos, and Laudan. Applications in the History of Physics and Psychology, „American Psychologist” 1985, Vol. 40, No. 7, s. 755-769.
Hai H., Kuhn and the Two Cultures of Western and Chinese Medicine, „Journal of Cambridge Studies” 2009, Vol. 4, No. 3, s. 10-36.
Hassan N.R., Are We Using the Right „Paradigms” Comparing Metaphysical, Sociological and Conceptual Paradigms, „Proceedings of the Nineteenth Americas Conference on Information Systems”, Chicago, Illinois, August 15-17, 2013, Vol. 1, s. 17-23.
Homans G.C., Stan obecny teorii socjologicznej, tłum. A. Zawadzka, W. Derczyński, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, tom 1, wybór i oprac. A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, Warszawa 2006, s. 17-23.
Hoyningen-Huene P., Kuhn’s Development before and after Structure, [w:] Kuhn’s Structure of Scientific Revolutions – 50 Years On, eds. W.J. Devlin, A. Bokulich, „Boston Studies in the Philosophy and History of Science”, Cham, Heidelberg, New York, Dordrecht, London 2015.
Hoyningen-Huene P., Obituary of Thomas S. Kuhn (1922-1996), „Erkenntnis” 1996, Vol. 45, s. 319-336.
Hoyningen-Huene P., On Thomas Kuhn’s Philosophical Significance, „Configurations” 1998, No. 6, s. 173-195.
Hoyningen-Huene P., „Reconstructing Scientific Revolutions: Thomas S. Kuhn’s Philosophy of Science”, Chicago University Press, Chicago, 1993, „British Journal for the Philosophy of Science” 1994, Vol. 45, s. 923-926.
Hoyningen-Huene P., The interrelations between the philosophy, history and sociology of science in Thomas Kuhn’s theory of scientific development, „British Journal for the Philosophy of Science” 1992, Vol. 43, No. 4, s. 487-501.
Jodkowski K., Historyczne tło Sneeda−Stegmüllera niezdaniowej koncepcji teorii, „Studia Filozoficzne” 1981, nr 11, s. 29-78.
Jodkowski K., Interpretacje Kuhnowskiej tezy o niewspółmierności paradygmatów, „Roczniki Filozoficzne” 1984, t. 32, z. 3, s. 171-196.
Jodkowski K., Metafizyczne opowieści nauki jako fundament pluralizmu naukowego, [w:] P.E. Johnson, Wielka metafizyczna opowieść nauki (z posłowiem Kazimierza Jodkowskiego), tłum. P. Bylica, „Archiwum Na Początku...”, z. 13, Warszawa 2003, s. 72-101.
Jodkowski K., Paradygmat. Filozofia a nauka. Zarys encyklopedyczny, red. Z. Cackowski, K. Szaniawski, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź 1987.
Jodkowski K., Pojęcie paradygmatu a wspólnotowy charakter nauki w ujęciu Thomasa S. Kuhna, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska” 1983, Vol. VIII, s. 255-272.
Jodkowski K., Wspólnoty uczonych, paradygmaty i rewolucje naukowe, „Realizm. Racjonalność. Relatywizm” 1990, t. 22, s. 12-15.
Kilian K.J., Sny o teoriach ostatecznych a problem przyszłości filozofii, „Sofia. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich” 2008, nr 8, s. 25-46.
Kołtun A., A microparadigm and a scientific microcommunity. Kuhn revisited, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2015, nr 1 (203), s. 179-203.
Koster E., Does Theology Need a Paradigm? Learning from Organization Science and Management Research, „European Journal of Science and Theology” 2005, Vol. 1, No. 1, s. 27-37.
Kuhn T.S., Przewrót kopernikański. Astronomia planetarna w dziejach myśli, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa 1966.
Kuhn T.S., [w:] Routledge Encyclopedia of Philosophy, e-Version 1.0, ed. T. Krane, London-New York 1998, s. 19-44.
Kuhn T.S., Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka, J. Nowotniak, Warszawa 2001.
Kuhn T.S., The Function of Dogma in Scientific Research, [w:] Scientific Change. Historical Studies in the Intellectual, Social and Technical Conditions for Scientific Discovery and Technical Invention, from Antiquity to The Present, Symposium on the History of Science, University of Oxford 9-15 July 1961, ed. A.C. Crombie, London 1963, s. 347-369.
Lovejoy C.O., The Natural History of Human Gait and Posture. Part 1. Spine and Pelvis, „Gait and Posture” 2005, No 21, s. 95-112.
Loving C., Cobern W.W., Invoking Thomas Kuhn: What Citation Analysis Reveals about Science Education „Science and Education” 2000, No. 9, s. 175-192.
Marcum J.A., Thomas Kuhn’s Revolution: An Historical Philosophy of Science, London-New York 2005.
Margolis J., Paradigms, Disciplines and Human Understanding, [w:] Forms and Formulations of Education, ed. E. Rose, Nebraska 1976, s. 16-44.
Marx W., Bornmann L., How accurately does Thomas Kuhn’s model of paradigm change describe the transition from the static view of the universe to the big bang theory in cosmology? A historical reconstruction and citation analysis, „Scientometrics” 2010, No. 84, s. 441-464.
Masterman M., The Nature of Paradigm, [w:] Criticism and the Growth of Knowledge. Proceedings of the International Colloquium in the Philosophy of Science, eds. I. Lakatos, A. Musgrave, London 1970, s. 59-89.
Mehrtens H., T.S. Kuhn’s Theories and Mathematics: Discussion Paper on the „New Historiography” of Mathematics, „Historia Mathematica” 1976, Vol. 3, s. 297-320.
Merton R.K., Teoria socjologiczna i struktura społeczna, tłum. E. Morawska, J. Wertenstein-Żuławski, Warszawa 1982.
Merton R.K., The Bearing of Empirical Research on Sociological Theory, [w:] Readings in the Philosophy of Social Sciences, ed. M. Brodbeck, New York 1968, s. 363-398.
Moleski M.X., Polanyi vs. Kuhn: Worldviews Apart, ,,Tradition & Discovery. The Polanyi Society Periodical” 2006-2007, Vol. 33, No. 2, s. 8-24.
Narasimhan M.G., The Popper-Kuhn Debate on the Nature of Scientific Development, „Resonance” February 1997, s. 4.
Polanyi M., The Republic of Science: Its Political and Economic Theory, „Minerva” 2000, Vol. 38, s. 156-167.
Psillos S., Review of: Paul Horwich (ed.) „World Changes: Thomas Kuhn and the Nature of Science”, MIT Press, Cambridge, MA, 1993.
Ritzer G., Explorations in Social Theory: From Metatheorizing to Rationalization, London 2001.
Ritzer G., Sociology: A Multiple Paradigm Science, „The American Sociologist” 1975, Vol. 10, No. 3.
Sady W., Kuhn kontra Fleck a Maxwellowska rewolucja w elektrodynamice, „Przegląd Filozoficzny − Nowa Seria” 2010, nr 2, s. 103-131.
Sady W., Racjonalna rekonstrukcja odkryć naukowych, Lublin 1990.
Sady W., Spór o racjonalność naukową. Od Poincarégo do Laudana, „Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej”, Wrocław 2000.
Schantz R., Seidel M., Introduction, [w:] The Problem of Relativism in the Sociology of Knowledge, eds. R. Schantz, M. Seidel, Frankfurt-Paris-Lancaster-New Brunswick 2011, s. 23-40.
Sieradzki P., Rola teorii socjologicznych w rozumieniu i wyjaśnianiu zjawisk społecznych, „Kultura i Wychowanie” 2011, nr 2 (2), s. 135-145.
Starszy P., K. Pliniusza Starszego Historyi naturalnej ksiąg XXXVII. T. 1 ks. 1-2, tłum. J. Łukaszewicz, Poznań 1845.
Suppe F., Beyond Skinner and Kuhn, „New Ideas in Psychology” 1984, No. 2, s. 89-104.
Szacki J., Czy kryzys socjologii?, [w:] Czy kryzys socjologii?, wybór tekstów J. Szacki, Warszawa 1977, s. 342-395.
Szmatka J., Problem aksjomatyzacji teorii socjologicznych, „Studia Socjologiczne” 2011, nr 1 (200), s. 37-48.
Sztompka P., Dziesięć tez o socjologii, „Nauka” 2002, nr 4, s. 7-15.
Sztompka P., O pojęciu teorii w socjologii, „Studia Socjologiczne” 1971, nr 3, s. 19-52.
Sztompka P., Socjologia. Analiza społeczeństwa, Kraków 2012.
Sztompka P., Teoria i wyjaśnianie. Z metodologicznych problemów socjologii, Warszawa 1973.
Sztompka P., Teoria socjologiczna końca XX wieku. Wstęp do wydania polskiego, [w:] J.H. Turner, Struktura teorii socjologicznej, tłum. J Szmatka, Warszawa 1985, s. 175-188.
Turner J.H., Struktura teorii socjologicznej. Wydanie nowe, tłum. G. Woroniecka, J. Szmatka, A. Manterys, A. Mościskier, K. Wysieńska, E. Zakrzewska-Manterys, M. Buholc, Z. Karpiński, Warszawa 2004.
Vihalemm R., The Kuhn-loss Thesis and the Case of Phlogiston Theory, „Science Studies” 2000, Vol. 13, No. 1, s. 68-78.
Weber M., Essais sur la theorie de la science, Paris 1965.
Wilson E.O., Socjobiologia. Wydanie popularnonaukowe, tłum. M. Siemiński, Poznań 2001.
Woodcock L.V., Phlogiston Theory and Chemical Revolutions, „Bulletin for the History of Chemistry” 2005, Vol. 30, No. 2, s. 57-62.
Wray K.B., Kuhn’s Evolutionary Social Epistemology, New York 2011.
Strony internetowe
https://pdfs.semanticscholar.org/07ae/2e9688f83b3a8e868db6dffd46de7ee49db6.pdf [dostęp: 27.05.2016].
http://www.us.edu.pl/files/pliki/konferencje/1997/socjologia/tekst/sk-td2p.html [dostęp:
27.05.2016].
http://web.uri.edu/iaics/files/01-Robert-StClair-Ana-Williams.pdf [dostęp: 27.05.2016].
http://homepage.psy.utexas.edu/HomePage/Class/Psy391P/Gholson&Barker%20on%20Kuhn,Lakatos.pdf [dostęp: 16.06.2016].
http://blogs.otago.ac.nz/emxphi/2011/01/two-forms-of-natural-history [dostęp: 17.06.2016]. http://polona.pl/item/175123/17 [dostęp: 17.06.2016].
http://www.researchgate.net/profile/Owen_Lovejoy/publication/51367381_The_natural_history_of_human_gait_and_posture._Part_1._Spine_and_pelvis/file/79e4150576bc55d3fe.pdf [dostęp: 17.06.2016].
http://www.sady.up.krakow.pl/sady.odkrycianaukowe.htm#1 (dost. 17.06.2016)
http://users.uoa.gr/~psillos/PapersI/108-Br%20J%20Philos%20Sci-1994-Psillos-923-6.pdf [dostęp: 17.06.2016].